Eenvoud siert het leereffect

De kunst van het vragen stellen dichterbij brengen

Inleiding

Essentieel voor toekomstige HR-professionals is het vermogen om goed te communiceren.  In onze HRM-opleiding is hiervoor dan ook veel aandacht. De rode draad hierin is de basistechniek ‘Luisteren Samenvatten Doorvragen’ (LSD). Mooi vind ik te zien dat de studenten duidelijk nut en noodzaak van deze techniek inzien. Het zelf toepassen hiervan is echter nog niet zo eenvoudig. Ze zijn bewust onbekwaam en voelen zich daardoor vaak stuurloos en onzeker in het gesprek. Mijn uitdaging is hen hierin een stapje verder te brengen. Het knelpunt ligt naar mijn ervaring vooral bij het doorvragen. Veel studenten verzanden daarin omdat ze het lastig vinden de juiste informatie te filteren en de ander te stimuleren zijn blik te verruimen. Dat ís natuurlijk ook heel lastig. Daarom ben ik op zoek gegaan naar een werkvorm, waarin studenten het effect van het adequaat stellen van vragen konden ervaren. De sleutel daarvoor lag dichterbij dan ik in eerste instantie dacht.

De werkvorm

De werkvorm die ik heb gekozen is eigenlijk heel simpel. Ik heb de studenten verteld dat ik een aantal hobby’s heb en dat ik één van die hobby’s graag met hen wilde delen, maar dat zij door middel van het stellen van effectieve vragen deze hobby moesten achterhalen. Om de beurt moesten  de studenten een vraag stellen, waarbij de kunst was zo min mogelijk vragen te stellen.

De theorie

Deze werkvorm is de start van een training waarin we oefenen met het geven van een advies. Essentieel hierbij is dat de student samen met zijn gesprekspartner eerst het probleem of de vraag goed verkent voordat een advies wordt gegeven. Zo wordt voorkomen dat te snel conclusies worden getrokken en het advies niet aansluit bij de daadwerkelijke behoefte of het probleem.

De praktijk

In het theoretische deel voorafgaand aan deze training licht ik toe dat het van belang is te starten met een open vraag en vandaar de vraag of het probleem als het ware ‘af te pellen’ en toe te werken naar een scherp beeld.
Mooi was dat dat dit eigenlijk direct misging bij de uitvoering van deze werkvorm omdat de eerste student een gesloten vraag stelde. Gaandeweg kwamen ze er echter steeds beter, luisterden ze goed naar mijn antwoorden, werd er tussentijds samengevat en daarop weer doorgevraagd.
De kracht van deze werkvorm zit vooral in de nabespreking. Ik heb met de studenten aan de hand van de volgende vragen teruggekeken:
- Welke vragen hadden het meeste effect en waarom?
- Welke vragen leverden geen extra informatie op en hoe kwam dat?

De kracht van eenvoud

Voor mij was deze werkvorm een experiment in een training die ik al langer geef. Dit experiment kwam voort uit de worsteling die ik zag bij studenten om de goede vragen te stellen in de oefengesprekken. In deze gesprekken was de casus steeds een beroepsauthentieke situatie. Hierin combineren we vakinhoudelijke kennis met vaardigheden. Dit bleek een te complexe combinatie. Door een werkvorm te kiezen die dichtbij de belevingswereld van studenten ligt, kon de focus helemaal verlegd worden naar de vraagtechniek. Dit werkte als een soort vliegwiel. Ineens viel het kwartje en konden ze de theorie veel beter in de praktijk brengen, ook in meer complexe situaties. Het mooiste vond ik de opluchting van één de studenten: ‘Nu snap ik het eindelijk en het is helemaal niet zo moeilijk dus!’
En ben je na het lezen van deze blog benieuwd wat mijn studenten over mij hebben ontdekt? Dit is het resultaat van mijn hobby.