What’s up met dat engelse citaat?

Bij de tweede cursusdag van de leergang activerend leren werd er gevraagd om een activerende opening te bedenken. We konden uit verschillende dingen kiezen, maar ik vond een citaat het beste passen.

De werkvorm

Ik heb een grote interesse voor de filosofie en voor mij lag het voor de hand om te zoeken naar een citaat dat in dat gebied ligt. Behalve dat ik dat interessant vind is dat namelijk ook een rijk gebied voor citaten. Genoeg keuze dus! Uiteindelijk ben ik gegaan voor een citaat van Nietzsche omdat dat een schrijver is die prettig te lezen is (voor een filosoof). Aldus Nietzsche: “Words are but symbols for the relations of things to one another and to us; nowhere do they touch upon absolute truth.”.

De theorie

Dit citaat leek mij een goede opening voor het vak Modelleren. Dat vak bestaat namelijk uit het gebruiken van een vaste set aan symbolen om verschillende soorten diagrammen mee op te bouwen. Zo’n diagram is altijd een afspiegeling van de situatie in de werkelijkheid. De symbolen staan voor dingen, maar zij zijn het (uiteraard) niet. Het citaat komt in de buurt van die uitleg, zonder rechtstreeks een uitleg te zijn van het vak. Het prikkelt de studenten om over symbolen na te denken.

De praktijk

Het moment was daar om het citaat te tonen aan de mensen in de cursus en ik liep naar voren in de richting van het smartboard. Al lopende dacht ik bij mezelf: “Waarom heb ik in godsnaam het citaat in het Engels gepakt?”. Het origineel is in het Duits en de meest voor de hand liggende vertaling is dan toch in het Nederlands. Ik heb hier niet echt een verklaring voor, anders dan dat het Engels me zo gemakkelijk af gaat dat het mij persoonlijk niet meer opvalt als iets in die taal beschreven staat. Mijn mede cursisten was het ook niet ontgaan en dat kwam in de feedback later ook terug.

Wat verder opviel was dat het citaat als moeilijk werd ervaren. Ik had het dan wel geselecteerd met het idee dat Nietzsche goed te lezen was, maar goed leesbaar is niet hetzelfde als begrijpelijk. Niet zo verwonderlijk eigenlijk als je je bedenkt hoe diep de gedachten gaan bij de gemiddelde filosoof. Wat me uiteindelijk goed verder heeft geholpen is dat ik een korte uitleg heb gegeven die inging op de betekenis van het citaat. Dat werkte verhelderend.

Maar ook met uitleg van het citaat (in het Nederlands) was de consensus bij de toehoorders wel dat het waarschijnlijk wat boven de capaciteiten was van een eerstejaars student. Het mocht dan wel een discussie teweeg brengen bij de cursisten hier, maar studenten zouden weleens angstvallig stil kunnen blijven. Volgende keer dus maar een citaat zoeken die wat meer van het niveau is van de te behandelen stof.

Tot Slot

Om maar te eindigen met de woorden van Nietzsche:  “Wie wil leren vliegen, moet eerst leren staan en lopen”. Klaarblijkelijk ook bij het vinden van citaten voor activerende openingen. Met de gebreken van mijn eerste citaat in het achterhoofd zal ik pogen mijn volgende citaat meer vleugels te geven. Nederlandstalige, goed te begrijpen vleugels.

Bart Gelens